Cờ vua là một môn thể thao trí tuệ được rất nhiều người trên thế giới yêu thích và tham gia thi đấu giải trí. Nhưng không phải ai cũng đều biết chơi môn cờ này, và những người đã biết cũng phải trải qua quá trình học mới chơi được. Vì thế, mà Thethao.io muốn chia sẽ đến các bạn nội dung Hướng dẫn chơi cờ vua cho người mới bắt đầu đơn giản nhất? Các bạn có thể tham khảo để tự học chơi môn cờ vua nhé
Nội Dung
Đôi nét về cờ vua?
Cờ vua là gì?
Cờ vua hay còn gọi là cờ quốc tế, loại cờ này có tên tiếng Anh là Chess – là một môn thể thao trí tuệ dành cho 2 người chơi thi đấu đối kháng với nhau bằng các quân cờ trên bàn cờ. Có thể thi đấu bằng hình thức truyền thống tại câu lạc bộ, nhà riêng, tại công viên,… Hay cũng có thể thi đấu online trực tuyến qua các app chơi với bạn bè trên hệ thống internet.
Môn thể thao trí tuệ này rất phổ biến trên thế giới và được hàng triệu người tham gia, và đây là môn thể thao không cần sức lực. Cho nên mọi lứa tuổi đều có thể chơi được, từ người già đến trẻ em, từ người bình thường đến những người không may bị khuyết tật đều chơi với nhau được. Hiện nay cờ vua còn được công nhận là môn thi đấu chính thức tại thế vận hội Olympic.
Các quân cờ vua có tên gọi là gì?
Cờ vua là một môn thi đấu dành cho 2 người chơi và các quân cờ được làm bằng nhựa, bằng gỗ, bằng đá, hay một số vật liệu thay thế khác,… Và màu sắc quy định của các quân cờ mỗi bên thường là màu Trắng ( hoặc là màu sáng) và màu Đen ( hoặc màu tối).
Mỗi bên có 16 quân cờ gồm có 8 quân Tốt, 2 Tượng, 2 Mã, 2 Xe, 1 Hậu và 1 Vua. Trong số các quân cờ này, thì ngoài Vua ra thì các quân Hậu và Xe được đánh giá cao nhất và được gọi là quân nặng. Còn Tượng ( Tịnh) và Mã được gọi là quân cờ nhẹ. Sự đánh giá “nặng – nhẹ” ở đây không phải là yếu tố trọng lượng, mà quy đinh cách duy chuyển trong luật chơi đưa ra.
Hướng dẫn chơi cờ vua đơn giản dễ hiểu nhất
Để cho một người chưa biết gì về cờ vua có thể chơi được môn cờ này nhanh nhất, chúng tôi xin đưa ra một số hướng dẫn cụ thể nhưng ngắn gọn, đơn giản, dễ hiểu nhất. Từ đó, các bạn có thể chơi được cờ vua sau khi đọc qua bài viết này.
Bàn cờ vua được bố trí như thế nào?
Bàn cờ vua được thiết kế theo dạng hình vuông, và được kẻ ô vuông trong kích thước bàn cờ theo kiểu 8 hàng x 8 hàng = 64 ô vuông. Và các ô vuông này được thiết kế theo kiểu 2 màu trắng – đen xen kẻ nhau ( 1 ô trắng rồi đến 1 ô đen, các ô trắng và đen không nằm liên tiếp nhau).
Để dễ trong quá trình dạy học cờ vua hay trong huấn luyện, bình luận thi đấu môn cờ này. Thì các ô vuông trong bàn cờ được đánh dấu để xác định vị trí quân cờ, chiều ngang bàn cờ được đánh thứ tự từ a – h và chiều dọc được đánh thứ tự từ 1 – 8.
Cách sắp xếp các quân cờ trước khi thi đấu
Cũng tương tự như môn cờ tướng thì cờ vua cũng quy định các quân cờ được sắp xếp sẵn trước khi diễn ra trận đấu. Và luật chơi môn cờ vua đưa ra cách bố trí ban đầu của các quân cờ 2 bên như sau:
+ Các quân cờ 2 bên được đặt dưới cùng theo chiều từ a – h của mỗi bên cạnh bàn.
+ Dãy cuối cùng tính từ ngoài vào trong lần lượt các quân theo thứ tự: Xe – Mã – Tượng – Hậu – Vua – Tượng – Mã – Xe.
+ Dãy kế tiếp giáp ngay phía trên được bố trí 8 quân Tốt đứng trước các quân cờ phía dưới. Và theo quy định của luật cờ vua thì ai cầm quân Trắng sẽ được ưu tiên đánh trước.
Nguyên tắc duy chuyển các quân cờ vua
Đối với quân Tốt
Tốt là quân cờ có vị thế kém nhất trong các quân cờ vua, về kích thước thì cũng nhỏ nhất, thấp nhất. Luật chơi quy định Tốt chỉ được đi thẳng về phía trước, không đi ngang hay đi lùi. Và ở nước đi xuất phát đầu tiên thì Tốt có thể tiến được 2 ô, nhưng sau đó thì chỉ di chuyển tối đa là 1 ô mà thôi. Cho nên Tốt có thể di chuyển cả trên ô Trắng lẫn ô Đen
Tốt ăn theo đường chéo và chỉ ăn quân cờ phía trước 1 ô mà thôi. Nhưng sau khi được phong cấp thì quân Tốt lại có cách di chuyển và cách ăn giống hệt với quân cờ mà nó được phong lên. Ví dụ như sau khi Tốt được phong làm Xe thì các di chuyển và ăn của quân Tốt được phong đó tương tự như quân Xe.
Đối với quân Xe
Quân Xe là quân cờ được đánh giá khá cao trong cờ vua vì cách ăn và di chuyển của quân Xe khá rộng. Xe đi theo đường thẳng dọc hay ngang nếu không có quân cờ khác cản phía trước và có thể dừng tại bất kể vị trí nào trên đường đi nếu muốn. Cho nên, phạm vi di chuyển của Xe khá rộng trong bàn cờ. Có thể tiến 1 ô, 2 ô hay nhiều ô cùng lúc. Và có thể đứng ở bất kỳ ô Trắng hay ô Đen đều được.
Xe có thể ăn bất kỳ quân khác màu nào nằm trên đường di chuyển và thay thế vào vị trí quân đó. Bởi vậy, Xe có tính chất rất quan trọng trong việc thi đấu cờ vua. Người chơi luôn tìm cách giữ cho quân Xe của mình không bị đối thủ ăn và ngược lại thì tìm mọi cách để ăn được quân cờ này của đối thủ.
Đối với quân Mã
Quân Mã theo có cách duy chuyển theo kiểu chữ L, có nghĩa là đi ngang 1 ô và dọc 2 ô hoặc đi ngang 2 ô và dọc 1 ô. Nhưng ô đến của Mã không được cản bởi bất kỳ quân nào. Và nếu vị trí quân Mã đinh di chuyển đến thì Mã có thể ăn quân cờ đó và thế chân vào vị trí mà quân cờ trước đã đứng.
Cách di chuyển và các ăn của quân Mã luôn tạo ra cho người chơi tính thú vị và hấp dẫn nhất định. Tạo nên sự bảo vệ, ràng buộc với nhau, hỗ trợ nhau trong cuộc chơi. Thường thì những người chơi có cách di chuyển Mã hay luôn chiếm ưu thế trong ván cờ đó.
Đối với quân Tượng
Quân Tượng được quy định cách di chuyển là theo đường chéo và không hạn chế ô đi nếu không bị cản trở bởi bất kỳ quân cờ nào khác. Chính cách di chuyển này mà một bên bàn cờ sẽ có 1 quân tượng nằm ở ô Trắng và chỉ di chuyển trong các ô Trắng, và 1 quân tượng nằm ở ô Đen và chỉ được đi trong phạm vi ô màu Đen mà thôi.
Quân tượng hay còn được gọi là quân Tịnh, có thể ăn bất kể quân cờ đối thủ nào nằm trên đường di chuyển của nó. Và thay thế vị trí của quân cờ đó trên bàn cờ. Cho nên quân tượng ăn chéo như quân Tốt nhưng ăn được khoảng cách xa hơn nên uy lực hơn quân Tốt nhiều.
Đối với quân Hậu
Nếu ngoài quân Vua có tính chất quan trọng đặc biệt ra thì Hậu là môt quan cờ được xem là uy lực nhất trong bàn cờ vua. Chính vì cách di chuyển linh hoạt nhất trong số các quân cờ còn lại. Hậu có thể đ ingang, đi dọc, đi 1 ô, đi nhiều ô, và đặc biệt có thể đi chéo như quân Tượng nếu như trên đường đi không gặp vật cản là các quân cờ khác.
Có thể nói Hậu là quân cờ tổng hợp của 3 quân Tốt – Tượng – Xe. Cách ăn của quân Hậu có thể ăn chéo như Tốt hay Tượng và cũng có thể ăn ngang như Xe. Trên đường di chuyển thì quân Hậu có thể ăn bất kỳ quân nào cản trở và thay thế vị trí của quân đó.
Đối với quân Vua
Vua là quân cờ uy lực nhất trong bàn cờ vua rồi, trong cuộc chơi bạn có thể bị đối thủ ăn bất kể quân cờ nào khác, ngoại trừ quân vua. Vì nếu bạn bị ăn quân vua thì đồng nghĩa với việc bạn thua cuộc. Và việc phân định thắng thua ở môn cờ vua cũng từ việc quân vua có bị “Chiếu” bí đường đi hay không.
Tuy mang tính chất quan trọng là thế nhưng quân vua lại là quân có cách di chuyển yếu nhất bàn cờ. Vua chỉ có thể đi được 1 ô trong 1 lần đi, và có thể đi về mọi hướng lên – xuống- trái – phải, chéo. Và vua không được đi vào vùng bị “chiếu”, vì vào vùng đó thì đồng nghĩa việc vua bị bắt và bạn thua cuộc.
Cách chơi 1 ván cờ vua
Để chơi hay thi đấu 1 ván cờ vua thì một người chơi cần nắm rỏ và xác định đúng quân cờ từ cách di chuyển đến các ăn như thế nào, đã được giới thiệu rỏ ở phần trên rồi. Dưới đây chúng tôi giới thiệu cách chơi cờ vua đơn giản như sau:
Bước 1: Thiết lập bàn cờ
Hai người chơi sẽ tiến hành nhận quân cờ, bên nào nhận cờ Đen hay bên nào nhận cờ Trắng được xác định bởi trọng tài tung đồng xu trong thi đấu. Hay được oẳn tù tì như cách chơi giải trí với nhau. Bởi theo luật cờ vua quy định thì q uân Trắng sẽ là quân được đi trước rồi mới đến lượt quân Đen.
Người chơi sắp xếp các quân cờ vào đúng vị trí như đã được giới thiệu ở phần trên. Như thế là bạn đã hoàn thành phần thiết lập bàn cờ vua rồi đấy. Có thể bắt đầu chơi cờ được rồi.
Bước 2: Di chuyển các quân cờ theo luật
Mỗi quân cờ đều có cách di chuyển và cách ăn như đã nói ở phần trên rất rỏ. Người được xác định cầm quân Trắng sẽ đi trước và đến lượt người cầm quân Đen sẽ đi sau. Và lượt chơi thay đổi qua lại giữa 2 bên ( Trắng đi xong đến Đen rồi đến Trắng, rồi quay lại Đen,…) Và tiếp tục cho đến khi kết thúc ván đấu.
Trong quá trình thi đấu môn cờ vua thì sẽ có một số quy tắc với thuật ngữ như Luật Nhập Thành, luật Phong Cấp, luật Bắt Tốt qua đường. Một số quy tắc này sẽ được giới thiệu ở phần sau, các bạn có thể tham khảo để rỏ hơn.
Bước 3: Kết thúc ván đấu
Một ván đấu cờ vua được xác định kết thúc trong 2 trường hợp đó là Chiếu hết và cờ hòa.
Chiếu hết
“Chiếu” là thuật ngữ dùng trong môn cờ vua khi nước đi của các quân cờ của mình khiến cho quân Vua đối thủ bị bắt gọi là “chiếu”. Mục đích cuối cùng của ván đấu cờ vua là tìm cách chiếu cho đối phương hết đường hay còn gọi là “chiếu bí, chiếu hết”. Điều này chỉ xảy ra khi trường hợp quân vua bị chiếu không còn cách nào để thoát khỏi thế chiếu.
Bởi vì còn có các cách để hóa giải thế cờ chiếu của đối phương đó là di chuyển quân vua để tránh chiếu, dùng một quân cờ khác để cản đường chiếu, hoặc bắt quân cờ đang tấn công quân vua. Nếu đối thủ không còn cách nào hóa giải được thế chiếu hết thì bạn đương nhiên giành phần thắng.
Cờ hòa
Đôi khi một ván thi đấu cờ vua không xác định được người thắng kẻ thua mà ván đấu được kết thúc hòa bởi 1 trong các lý do sau:
+ Vị trí dẫn đến thế cờ hoa khi đến lượt người chơi mà vua củ họ không bị chiếu và cũng không có một nước di chuyển hợp lệ nào cả.
+ Thỏa thuận hòa. Đây là trường hợp các kỳ thủ có thể thỏa thuận nhau và đồng ý hòa cờ và ngừng ván đấu.
+ Trường hợp không đủ lực lượng. Nói đúng hơn là trường hợp không đủ quân cờ để chiếu bí. Ví dụ như 1 bên còn vua và mã còn bên kia chỉ còn vua. Thì ván cờ sẽ được kết thúc hòa.
+ Thế cờ lặp lại. Theo quy định thì người chơi có quyền thủ hòa nếu 1 thế cờ được lặp đi lặp lại chính xác 3 lần (không nhất thiết phải 3 lần liên tiếp).
+ Hòa bằng luật 50 nước đi. Có nghĩa là nếu cả 2 bên không di chuyển một quân Tốt nào hoặc không ăn quân nào trong 50 lượt liên tục, thì ván cờ được tuyên hòa.
Một số luật trong thi đấu cờ vua?
Luật Nhập Thành
Luật nhập thành được được hiểu đơn giản là đảo vị trí của quân Xe và vì trí quân Vua với mục đích là đưa quân vua vào ở chổ an toàn hơn, và đưa quân xe khỏi vị trí góc bàn cờ đến nơi thuận lợi cho việc thi đấu hơn.
Lượt đi nhập thành nhập thành sẽ được tính khi di chuyển vua 2 ô về 1 phía của bàn cờ, chỉ được đ ingang, và quân Xe ( nằm ở hướng quân vua di chuyển) ra phía ngoài để đứng cạnh vua ở phía ngược lại.
Điều kiện để được nhập thành phải đảm bảo các yêu cầu như lượt này phải là lượt đi đầu tiên của vua, và lượt đi đầu tiên của xe, không có bất kỳ quân khác giữa quân vua và quân xe, quân vua không nằm trong thế chiếu hay đi cắt ngang đường chiếu.
Luật phong cấp
Phong cấp trong cờ vua được hiểu là việc thay thế cho một quân Tốt bởi một quân khác ( có thể là Hậu, Xe, Tượng, Mã,…) khi quân Tốt đã di chuyển đến hàng cuối cùng phía bên kia của bàn cờ. Việc phong cấp được thực hiện ngay ở ổ mà quân Tốt tiến đến và có hiệu lực ngay lập tức. Quân tốt có thể được phong hàm bất kể quân cờ nào trừ quân vua ra.
Luật bắt tốt qua đường
Luật này được hiểu như sau. Đó là nếu quân tốt đi 2 ô trong nước đi đầu của nó, thì sẽ đụng phải quân tốt đối thủ. Gặp Tốt của đối thủ đế lượt đi có thể bắt Tốt vừa đi 2 ô như khi Tốt đó thực hiện nước đi một ô. Nước bắt này có thể thực hiện ngay sau nước tiến Tốt hai ô.
Tóm lại, qua những gì mà Thethao.io đã chia sẽ ở bài viết trên về hướng dẫn cách chơi cờ vua cho người mới bắt đầu đơn giản nhất, thì các bạn cũng có thể tự tin chơi được môn cờ trí tuệ này rồi đúng không nào. Chúc các bạn có được những phút giây giải trí đầy khoa học và nâng cao kỹ năng chơi cờ của mình trong tương lai. Cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi website.
Mời xem thêm:
